ASILSIZ BİLGİ SALGINI, İNFODEMİ NEDİR?

Dünya çapında yeni tip korona virüsün ortaya çıkması ve hayatımıza dahil olmasıyla sosyal medyada ortaya çıkan yanlış bilgiler de (İnfodemi) çokça arttı.

Bu bilgilere dayanarak yapılan bir araştırmada, infodemi nedeniyle yanlış bilgi salgınının, virüsten daha hızlı şekilde yayıldığı belirtildi.

Yapılan araştırmaya göre, Çin'in Vuhan şehrinde ilk kez ortaya çıkan Kovid-19 ile ilgili 21 Ocak-11 Mart arasında dünya genelinde toplam 275 milyon paylaşım yapıldı. Türkiye; Japonya, ABD, Çin ve İtalya'nın ilk sıraları aldığı listede, 6 milyon 506 bin 597 paylaşımla 11. sırada yer aldı.

Aynı zamanda yapılan araştırmalarda, özellikle sosyal izolasyon ve insanların daha çok evde vakit geçirmesi nedeniyle sosyal medya kullanımının her geçen gün katlanarak arttığı belirtildi.

Socialbakers'ın yayınladığı rapora göre, 1 Şubat - 21 Mart'ta pandemi ile ilgili dünyada en sık kullanılan 6 etiketin (hashtag) hem Facebook hem de Instagram gibi popüler olan sosyal medya sitelerinde aynı olduğu görüldü. Dünyada en çok etiketlenen kelime listesinin başında #coronavirus, #infodemi, #Covid19 ve #Covid_19 yer alıyor.

Diğer yaygın etiketler ise, #stayhome veya #stayathome gibi etiketler olarak karşımıza çıkıyor. Bu tarz korona bazlı etiketlerin yanı sıra #health ve #virüs gibi daha genel terimlerde bu listenin içerisinde yer alıyor. Dolayısıyla mevcut gündemin sosyal medyaya yansıdığı güncel olarak kullanılan hashtaglerden çok rahat bir şekilde anlaşılıyor.

Her geçen gün var olan sayıların artması sonucunda, salgının giderek korku ve panik oluşturması üzerine sosyal medyada infodemi salgını giderek arttı. Sosyal medya kullanıcıları, doğru ve güncel bilgilerle doğru vaka sayılarını, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) başta olmak üzere çeşitli devlet ve resmi kuruluşların hesaplarından takip etmeyi uygun bulduklarını belirtti.

Sosyal medya veri analizi şirketi Adba Analytics ile The Brand Age dergisinin 21 Ocak - 11 Mart için hazırladıkları dikkat çeken raporda; Twitter, YouTube, forum, blog ve haber sitelerinde, Türkçe, İngilizce, Almanca, Japonca, Rusça, Portekizce, İtalyanca, Fransızca, İspanyolca, Çince, Arapça ve Farsça gibi dillerde yapılan paylaşımların göz önüne alınmasıyla, tüm dünya genelindeki paylaşımların da bu dönemde hızla arttığı belirtildi.

İnfodemi sahte hesaplardan kaynaklı daha hızlı artıyor.

İnfodemi aslında teknoloji tabanlı bir hastalık olarak karşımıza çıkıyor. Sosyal medyada kullanıcıların her geçen gün artmasıyla yanlış bilgi her yerde karşımıza çıkan bir gerçek oldu. Sosyal medya mecralarında kim olduğu bilinmeyen kişiler ya da kuruluşlar, toplumun mental sağlığını bozacak şekilde yanlış haber yayınlayarak bilgi kirliliğinin artmasına neden olmaktadır.

Tam olarak bu noktada kullanıcılar, güvenilir bilgiye ulaşmak için Türkiye'de Kovid-19 ile ilgili güncel gelişmeler sekmesinde yer alan resmi sayfalardan gelişmeleri takip edebilir.

1918'deki İspanyol gribi zamanında yaşanan algı savaşları ve devletlerin güç savaşı yaklaşık bir asır sonra geleneksel medyadan sosyal medyaya evrildi. Atılan tweetler üzerinden koronavirüs salgını bir teknolojik güç savaşına döndü ve soğuk savaş gibi her şey sessizce ve uzaktan devam etti.

WHO Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, salgına yönelik acil önlemlerin alınmasının gerekliliğini sosyal medya üzerinden bildirmişti. Sosyal medyada yayılan yanlış bilgi, salgını ve dezenformatif bilgilerle infodemi konusunda insanların endişelerini hızla gidereceğini dünya ile paylaştı.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri António Guterres, infodemiye karşı bir kampanya başlattıklarını açıklayarak “dünyada milyonlarca insan COVID-19’un olmadığı ya da bir mucize tedavinin bulunduğu, virüsün insanlığı yok etmek için bir komplo teorileri sonucu ortaya çıktığı şeklinde tehlikeli iddialara maruz kalmaktadır” şeklinde görüşlerini paylaşmış ve önerisini sunmuştur.

Teknoloji platformlarının bu süreçte şeffaflık konusunda olağan dışı bir şekilde proaktif hale gelmesi bir gerekliliktir. Birçok ülke pandemi ile ilgili attığı adımlar hakkında sık sık kamuya açık ve dürüst bir şekilde duyurular yapmıştır.

Bu duyuruların en çok tekrarlandığı mecra ise Twitter olarak karşımıza çıkıyor. İnfodemi, salgın sürecinin oldukça tehlikeli hale gelmesine neden oldu.

Kimlere ve hangi bilgi kaynaklarınıtakip ederek, güvenebileceğimiz konusunda kafa karışıklığı yarattı. Böylece gerçek kaynaklardan bile şüphe eder olduk. Bu, infodemi süresini uzatır hale getirdi. Bu sebeple, bu süreçte yanlış bilgilere karşı devletlerin, halka karşı şeffaf bilgilerle güven ortamını sağlaması gerekiyor.

Avrupa Birliği Yalan Haberlerin ve Dezenformasyonla Mücadele Stratejisi

İnfodemi süresince güncellenen 20 Mayıs 2020 tarihli raporda sosyal medya platformları aracılığıyla yayılan dezenformasyon kampanyaları üzerinde duruldu. İnfodemi kapsamında sosyal medya şirketlerine yönelik sorumlulukların Avrupa Komisyonu tarafından belirlendiği de bilgiler arasında yer almakta. Analizin sonucu olarak Avrupa Komisyonu ve diğer kurumların, infodemi kaynaklı sorunları engellemek amacıyla sosyal medya platformlarıyla iş birliği yapması istendi.